09-07-2013 - Nieuws, Wielrenblad, Tips & Tricks

Eerste hulp bij ratelende ketting – Blijf van de schroefjes af!

Daar rij je dan op zondagochtend. Een voorzichtig voorjaarszonnetje schijnt op het asfalt, strak in het pak, fiets glimmend gepoetst. Je bent de hoek nog niet om of er klinkt een zachte tik vanuit de aandrijflijn. Je schakelt eens op en af, maar de tik verdwijnt niet. Het wordt een ratel. Een irritant geluid dat, zonder kennis van zaken, je zondagochtend verpest. In onze rubriek Tips & Tricks gaan we dieper in op dit soort zaken zoals een rammelende ketting.

Hallo ergernis numero uno. Weinig zo irritant als een ratelende ketting op een racefiets. “Daar kun je in veel gevallen zelf direct iets aan doen,” zegt Lars Toma van Toma Cycles in Kerkrade, de enige Limburgse Specialized Concept Store. Een ratelende ketting kun je het zwijgen opleggen. Ook als je onderweg bent en geen gereedschap bij de hand hebt. En nee, je hoeft geen techneut te zijn om je fiets weer boterzacht te laten schakelen. Al helpt dat laatste natuurlijk wel. “Als je technisch bent onderlegd, snap je sneller hoe het werkt. Maar in principe kan iedereen leren om een derailleur af te stellen.”

word-abonnee/wielrenblad/

De gouden regel? Blijf van de twee kleine stelschroefjes op de derailleur af. “Die zijn alleen bedoeld om de derailleur te begrenzen. Om ervoor te zorgen dat ie boven en onder aan de cassette er niet afloopt. Een fiets die normaal wordt onderhouden bij een fietsenmaker is wat dat betreft goed afgesteld. Daar hoef je niet aan te gaan draaien, tenzij je een keer gevallen bent en de derailleur een klap gekregen heeft.”

Afstellen derailleur

Begrepen? Die kleine schroefjes laten we voor wat ze zijn. Waar mag je dan wel aanzitten om een eind te maken aan het geratel en het slechte schakelen? Aan de kabels, doceert Lars. “Zet de ketting achter op het kleinste blad en schakel op. Als dat niet geruisloos gebeurt en de ketting hapert, draai je de kabel van de achterderailleur iets strakker. Door rechtsom te draaien. Begin eens met een halve slag en dan probeer je opnieuw te schakelen. Zo ga je door totdat het soepel werkt. Omdat je binnen de begrenzing zit, kan er niks misgaan.” De techniek werkt bij de voorderailleur precies hetzelfde. Maar normaal gesproken heb je daar als fietser minder last van. “Achter luistert het veel nauwer omdat het om veel kleine stapjes gaat.”

Als de ketting blijft ratelen en het schakelen ook na een noodreparatie met horten en stoten gaat, is het volgens Lars de hoogste tijd om de kabels te vervangen. Want die zijn essentieel voor een goed schakelende groep. “Ik adviseer altijd om zowel de binnen- als de buitenkabels te vervangen. Gewoon samen, dan weet je dat het goed is. Dat werkt het allerbeste.”

Volgens Toma is experimenteren het toverwoord. “Zolang de begrenzer goed is afgesteld, kan er niks gebeuren. Ja, de ratel kan erger worden. Maar dat krijgt een fietsenmaker er uiteindelijk altijd uit, mocht je zelf vast komen te zitten. Door goed te kijken en te luisteren en door veel te proberen, kom je er snel achter hoe het precies zit. Ik doe het al jaren en ga veel af op het geluid. Als het moet, doe ik het blind.”

Toch waarschuwt de specialist om niet aan alle groepen zelf te sleutelen. De elektronische versnellingen van Campagnolo en Shimano zijn zo geavanceerd, dat je daar als amateur beter van af kunt blijven. En ook de nieuwe Shimano Dura Ace en SRAM Red zijn wat Lars betreft een brug te ver voor ‘zondagochtendrenners’. “Die allernieuwste groepen zijn zo verschrikkelijk gevoelig. Daar zou ik niet zelf aan gaan klooien als je niet precies weet hoe het zit. Dan gaat het geheid mis.”

Winterbeurt
Nog een tip, die een beetje fietser bekend in de oren moet klinken: zorg voor een winterbeurt. Denk niet dat honderden of duizenden probleemloze kilometers dat de fiets het volgend voorjaar wel weer vanzelf doet. Geef ‘m eerst een beurt en hang ‘m dan pas op in de schuur. “Je merkt vaak dat er mensen zijn die na lange tijd weer fietsen en er dan achter komen dat het allemaal niet meer zo soepel werkt. Door achterstallig onderhoud of door laksheid. Je moet de boel wel onderhouden. Smeren, vervangen, zorgen dat het allemaal draait.”

Tekst: Michiel Goertzen
Beeld: Irmo Keizer

Meer lezen?

Bekijk hier meer tips en tricks van Wielrenblad. Wil je niks meer missen op het gebied van wielrennen, word dan abonnee! Dit nummer kunt u hier bestellen.  Voor de laatste updates volg je ons op Facebook en Instagram!

 van