Kan cola worden gezien als prestatiebevorderende sportdrank? Wielrenblad onderzoekt waarom cola zoveel wordt gedronken door topsporters.

Tekst: Michael Donlevy // Foto’s: Danny Bird

Cola als sportdrank

We kunnen het in deze tekst hebben over koolzuurhoudende dranken in het algemeen of we noemen het beestje gewoon bij zijn naam. We kozen voor het laatste en hebben het dan over cola. Om de eenvoudige reden dat dit de meest favoriete koolzuurhoudende drank in het wielerpeloton lijkt te zijn.

Ga maar eens tijdens een groot wielerevenement zoals de Tour de france of het wereldkampioenschap voor de televisie zitten en je zult zien dat de wielrenners na de wedstrijd en in sommige gevallen zelfs tijdens de wedstrijd graag een blikje cola wegklokken.

Niet altijd cola

laten we eerst eens naar de schaduwkanten van cola kijken. De frisdrank bevat veel calorieën en nauwelijks elektrolyten of mineralen. Het heeft een hoge zuurgraad, is koolzuurhoudend, verhoogt daardoor tijdens inspanning de kans op maagproblemen. Daarnaast hebben Amerikaanse studies uitgewezen dat mensen die regelmatig frisdrank drinken een geringere opname van calcium, magnesium en vitamine A hebben. Toch was Coca-Cola in de dagen voor de sportdranken populair onder de atleten en in het wielrennen lijkt deze liefdesrelatie voort te duren. Het Coca-Cola Cycling-team organiseert in de VS fietstochten voor het goede doel. Men verkoopt bidonnen met een Coca-Cola opdruk en Coca-Cola sponsort in Ierland regelingen voor fietsverhuur. ‘Tijdens de Tour de France zie je wielrenners zelfs tijdens de etappe cola drinken’, zegt Mayur Ranchordas, hoofddocent sportvoeding en fysiologie aan de Sheffield Hallam University.

Voedingsdeskundige Drew Price voegt eraan toe: ‘Er is wel degelijk een goede reden waarom de wielrenners cola drinken. Het is een vorm van hydrateren en het bevat glucose en sucrose, dus het helpt om de spieren en de lever te voorzien in zijn glycogeenvoorraad.’

In jaren negentig, ondervroeg het Australische Institute of Sport elf van de negentien mannelijke wielerploegen op het Amerikaanse kampioenschap. Uit dit onderzoek blijkt dat in zes van deze ploegen iedereen frisdrank tijdens de wedstrijd nam. In nog eens vier andere teams dronk tweederde van de ploeg cola tijdens de wedstrijd. Er was dus maar één team dat helemaal geen cola dronk tijdens de wedstrijd. Cola werd vooral aan het einde van de wedstrijden gebruikt om nog wat extra suiker binnen te krijgen.

Een blikje van 330ml bevat 35gr suiker. Dat is een concentratie van bijna 11%. Isotonische sportdranken bevatten dit in een concentratie tussen de 5-9%, omdat er van wordt uitgegaan dat een hogere concentratie de maaglediging remt. ‘Het is meer geconcentreerd dan lichaamsvloeistoffen, dus het wordt langzamer opgenomen dan bijvoorbeeld water’, zegt Anita Bean sportvoedingsdeskundige en auteur van Food for Fitness. Sommige onderzoeken wijzen uit dat dit echter geen probleem hoeft te zijn. De Washington University School of Medicine in St. Louis heeft acht ervaren wielrenners getest terwijl ze een aantal verschillende drankjes kregen.

Onder deze drankjes zat ook een koolzuurhoudend drankje met een koolhydraatverhouding van 10%, vergelijkbaar met cola. Hoewel de maaglediging inderdaad geremd werd en de rijders wat last kregen van bubbels in de maag, hadden de renners niet het gevoel dat het ze in de weg zat. Integendeel, het cola-achtige drankje verbeterde hun vermogen aan het einde van een twee uur durende rit met wel 8%. ‘Cola is hypertoon’, zegt Ranchordas. ‘Hypertone dranken bevatten meer dan 8% koolhydraten en het duurt langer voordat het de maag verlaat, vanwege de hogere concentratie koolhydraten, dus het werkt voor een langere periode.’

‘Dat betekent niet dat het voor iedereen werkt’, zegt Bean. ‘Sommige mensen ondervinden hinder van het drinken van koolzuurhoudende dranken, voor of tijdens het sporten. Die luchtbellen moeten op een bepaalde manier het lichaam ook weer uit.’ Price is het er mee eens: ‘Het kan leiden tot problemen. Er bestaat namelijk een mogelijkheid dat je het er weer uit gooit, doordat je lichaam flink voorover gebogen op de fiets zit.. Het kan er ook voor zorgen dat je in zijn totaliteit minder gaat drinken, wat weer invloed op de hydratatie heeft. Ranchordas gelooft hier echter niet zo in: ‘Koolzuur kan het probleem niet zijn. Profwielrenners drinken tijdens de wedstrijd een klein blikje van ongeveer 150ml, tijdens een wedstrijd van ongeveer vijf tot zes uur. Dan kunnen een paar slokjes cola echt geen kwaad. Het drankje is smakelijk en de wielrenners drinken al ongeveer vijf liter aan elektrolyten-drankjes en water. Dat kan op een bepaald moment ook vervelend worden.’

Cola bevat daarnaast ook nog eens cafeïne, maar als je denkt daar voordeel uit te kunnen halen, dan kom je bedrogen uit. ‘Het is inderdaad aangetoond dat cafeïne het uithoudingsvermogen verbetert. Dat komt je concentratie ten goede: het zorgt dat je jezelf scherper voelt’, zegt Boon. ‘Maar er zit slechts 32mg cafeïne in een blikje van 330ml, minder dan een half bakje koffie. Uit studies blijkt dat het geen effect heeft op de prestatie. Een wielrenner van 70kg moet ongeveer 200mg cafeïne binnen krijgen om er effect van te merken, wat neerkomt op meer dan zes blikjes cola.’

Het psychologische effect

Het drinken van frisdrank kan wel een psychologisch voordeel opleveren. ‘Het is een placebo-effect waar de smaak van de cola geassocieerd wordt met een bepaald voordeel’, zegt Boon. ‘Er zijn studies geweest die het mondspoelingeffect hebben onderzocht. Neem een slokje van een suikerhoudende drank, spoel het in je mond en spuug het daarna weer uit. De smaak van suiker wordt waargenomen door receptoren in je mond en die sturen een signaal door naar je hersenen. Die reageren alsof je lichaam een suikerkick heeft gekregen. Het is dus geen fysiologisch effect, maar het heeft wel een prestatieverbeterend effect.’

‘De cafeïne in cola zal waarschijnlijk geen prestatieverbeterend effect hebben, maar het zal je zeer waarschijnlijk wel een boost geven.’ Ranchordas zie cola ook als placebo sportdrank: ‘Ik zie cola niet als echte sportdrank, want ik heb een renner nooit meer dan een paar slokken zien nemen.’

Boon: ‘Uiteindelijk zijn cola en andere frisdranken natuurlijk niet zo goed voor de gezondheid, maar atleten zullen de grote hoeveelheid koolhydraten vrij snel weer verbranden. Om de bubbels in je maag te verminderen zou je de cola kunnen mengen met water – twee delen cola, één deel water – om zo van de voordelen van cola te profiteren zonder dat je last krijgt van winderigheid of veel boeren moet laten. Daarnaast vermindert dit ook de koolhydratenverhouding, waardoor je maag weer sneller leeg zal zijn.

’Price voegt toe: ‘Je zou zelfs aminozuren en creatine kunnen toevoegen aan de drank om zo het herstel te bevorderen. Maar zie een colaatje echt als een soort traktatie. Een extraatje. Er zijn betere hersteldrankjes. Neem een hersteldrank die glucose, fructose, aminozuren en eiwitten bevat, die werken met elkaar samen om het herstel te bevorderen.’

De meeste atleten drinken het dus omdat ze het lekker vinden. Als je het lekker vindt kun je het gerust in je bidon doen. Het is dan aan jezelf om te bepalen of je maag het net zo lekker vind, maar gebruik geen Cola-zero of Colalight, want dat bevat dan niet de juiste hoeveelheid koolhydraten. Mengen met wodka hoe fijn het effect ook is ook geen goed idee.

Dit artikel komt uit Wielrenblad #4 van 2016 . In de andere delen zullen wij Bier en Koffie behandelen als brandstof voor of na het fietsen. Op de hoogte blijven van al het wielernieuws? Abonneer je dan snel op Wielrenblad en volg ons op Facebook en Instagram!